Fonty do X Windows

Dlatego, pierwszy punkt tej instrukcji powinien wyglądać następująco:

• Jeżeli nie jesteś administratorem komputera na którym chcesz zainstalować czcionki, idź do niego i przekonaj go, że warto czcionki zainstalować globalnie.

• Pobranie pliku z czcionkami

  Od pewnego czasu dostępny jest pełny zestaw czcionek ISO-8859-2 (zawierający nie tylko polskie znaki, ale także znaki występujące w innych językach Europy Wschodniej):
  

  Poniższy opis odnosi się do poprzedniej wersji czcionek, zawierających wyłącznie polskie znaki (czyli bez znaków Czeskich, Węgierskich, etc...), jest on jednak na tyle uniwersalny że można go zastosować bez większych zmian do czcionek z zestawu firmy Biznet.

  Czcionki są dostępne w postaci trzech paczek, dostępnych przez anonymous ftp z serwera ftp.agh.edu.pl w katalogu /pub/utils/x11/fonts/pl jako 100dpi_pl.tar.gz (874KB), 75dpi_pl.tar.gz (627KB), oraz misc_pl.tar.gz (37KB).

  Po sciągnięciu należy umieścić pliki w wybranym katalogu (albo utworzonym w prywatnym katalogu użytkownika, albo w publicznym, np. /usr/X11R5/lib/X11/fonts), po czym rozpakować komendami:

     gunzip *.gz
     tar xf 100dpi_pl.tar
     tar xf 75dpi_pl.tar
     tar xf misc_pl.tar
     

  Można też szybciej (i oszczędzając miejsca na dysku) wykonać:

     gzip -cd 100dpi_pl.tar.gz | tar xf -
     gzip -cd 75dpi_pl.tar.gz | tar xf -
     gzip -cd misc_pl.tar.gz | tar xf -
     

  W wyniku opisanych operacji zostaną utworzone trzy podkatalogi, zawierające pliki *.bdf, zawierające definicje poszczególnych fontów z polskimi literkami.

• Kompilacja (opcjonalnie)

  Czcionki są dostarczane jako pliki tekstowe, w formacie *.bdf. Jest to format przenośny między wszystkimi systemami Unix, jednak z tego powodu wymaga on od serwera dodatkowych operacji przy korzystaniu z tych fontów. Aby przyspieszyć korzystanie z nowych czcionek, można je skompilować do postaci binarnej (*.pcf). Nie jest to konieczne, równie dobrze można korzystać z plików *.bdf

  W celu kompilacji, dla każdego pliku *.bdf należy wykonać

     bdftopcf plik.bdf -o plik.pcf
     

  Oczywiście nie ma sensu robić tego ręcznie, należy użyć jakiegoś narzędzia które zrobi to automatycznie dla wszystkich plików, np. komendy for z powłoki sh:

     for i in *.bdf ; do bdftopcf $i -o `basename $i .bdf`.pcf; done
     

  Komendę tą należy wydać w każdym z trzech podkatalogów z plikami *.bdf, następnie pliki te można skasować zostawiając jedynie pliki *.pcf.

• Instalacja w XWindow

  Zanim będzie możliwe korzystanie z czcionek, należy przygotować pliki fonts.dir, które zawierają listę fontów w danym katalogu, wraz z ich pełnymi nazwami (takimi jak -adobe-times-bold-r-normal--11-80-100-100-p-57-iso8859-2), oraz nazwami plików w których te fonty się znajdują. Robi się to wydając polecenie

     mkfontdir
     

  Oczywiście należy to powtórzyć dla każdego z katalogów z fontami.

  Teraz czas przystąpić do ``poinformowania'' serwera X-Windows o nowych fontach. Najpierw należy sprawdzić, za pomocą polecenia xset q, skąd są pobierane fonty. Należy zwrócić uwagę na informację, jaka pojawia się pod nazwą Font Path. Jeżeli pojawi się tam pozycja zaczynająca się od tcp/, np. tcp/galaxy:7000, to oznacza że fonty są odczytywane z font serwera. Wtedy warto nowe fonty doinstalować do tegoż font serwera - dzięki temu nie będą potrzebne praktycznie żadne dodatkowe zmiany w konfiguracjach X-serwerów, poza ewentualnym dopisanie font serwera do tych, które jeszcze z niego nie korzystają.

  Jeżeli natomiast nie ma w Font Path font serwera, lub też doinstalowanie fontów do font serwera jest niemożliwe (np. nie zgadza się na to administrator), to wtedy można dopisać do Font Path bezpośrednio katalogi. A oto jak to zrobić:

  • Doinstalowanie fontów do font serwera

    Należy znależć plik konfiguracyjny fontservera (np. /usr/X11R5/lib/X11/fs/config), i dopisać do niego nowe katalogi. Odpowiedni fragment tego pliku może wyglądać np. tak:

    #
    # where to look for fonts
    #
    catalogue = /usr/X11R5/lib/X11/fonts/75dpi,
         /usr/X11R5/lib/X11/fonts/75dpi_pl, 
         /usr/X11R5/lib/X11/fonts/100dpi,
         /usr/X11R5/lib/X11/fonts/100dpi_pl,
         /usr/X11R5/lib/X11/fonts/misc,
         /usr/X11R5/lib/X11/fonts/misc_pl,
         /usr/X11R5/lib/X11/fonts/iso-8859
             

    Po dokonaniu odpowiednich zmian w pliku konfiguracyjnym, należy jeszcze zasygnalizować font serwerowi aby uwzględnił zmiany. Robi się to za pomocą polecenia

              kill -USR1 <pid>
              

    Gdzie <pid> oznacza numer procesu font serwera.

  • Dopisanie ścieżek do odpowiednich katalogów na dysku

    Wystaczy wydać komendę

              xset +fp nowa_ścieżka[,nowa_ścieżka2[...]]
              

    gdzie nowa_ścieżka to oczywiście ścieżki do katalogów w których zostały umieszczone pliki *.bdf (lub *.pcf). Oczywiście, żeby nie wykonywać tej komendy za każdy razem zaczynając pracę, warto dopisać ją do któregoś z plików (skryptów), które są wykonywane automatycznie przy starcie X-serwera (najczęściej ~/.xinitrc lub ~/.openwin-init), lub też przy rozpoczęciu pracy (~/.xsession).

    Nie należy umieszczać polecenia xset w pliku .login, .cshrc lub innych wykonywanych w czasie logowania.

• Korzystanie z fontów

  Po zainstalowaniu fontów należy odpowiednio skonfigurować aplikacje, tak aby korzystały z fontu ISO-8859-2. Sposób w jaki należy to robić różni się dla różnych programów, ale najczęściej polega to na modyfikacji tzw. resource files.

• ftp://ftp.vszbr.cz/pub/X11-fonts/ISO_8859-2
• ftp://ftp.tarki.hu/pub/font/
• ftp://almos.vein.hu/ssa/kbd_es_font/
• ftp://ftp.vma.bme.hu/pub/ssa/kbd_es_font/
• ftp://ftp.tarki.hu/pub/ssa/kbd_es_font/